Koffie

 

Koffie is het DNA van Fairtrade

Eind jaren tachtig is Fairtrade in het leven geroepen onder de naam Max Havelaar. De aanleiding: Mexicaaanse koffieboer.inn.en helpen die in de problemen raakten door een ineengestortte marktprijs. Tot een jaar geleden, was er globaal nog niet zo veel veranderd, de koffieprijzen zaten nog steeds in dezelfde grootteorde als toen. Als je rekening houdt met de toenemende inflatie en de stijgende productiekosten, betekent dit dat over dezelfde periode het werkelijk inkomen van de koffieboeren significant gedaald is. 

Maar in 2021 is de prijs van ongebrande koffie sterk gestegen (+80% voor arabica en +30% voor robusta), voornamelijk als gevolg van de weersomstandigheden in Brazilië, waardoor de oogst beperkt wast. Bovendien heeft de Covid-crisis ook een impact gehad op transport en voorraadbeheer. De situatie blijft dus gespannen, en het is helaas nog altijd broodnodig voor de koffieboer.inn.en om een sterkere handelspositie te verwerven een een correcte prijs te ontvangen.

The coffee flow(s)

Koffie vindt zijn oorsprong in Ethiopië en wordt wereldwijd geteeld in (sub)tropische gebieden met een hoge vochtigheidsgraad. De twee belangrijkste koffiesoorten zijn Arabica en Robusta. Arabica koffiebonen worden op grote hoogtes gekweekt in onder meer Brazilië, Colombia, Honduras en Ethiopië en zijn populair (60% van de totale wereldproductie) omwille van hun milde smaak. Robusta koffie wordt op lagere en vochtigere regio’s geteeld in onder meer Vietnam, Indonesië, Oeganda en Brazilië. De Robusta koffieplant is meer ziekteresistent en geeft hogere rendementen. 

De wereldkoffieprijs is bijzonder volatiel en fluctueert sterk van periode tot periode. Dat heeft te maken met schommelingen in vraag en aanbod, ziektes, klimatologische omstandigheden,... Als we meer in detail naar de koffieketen kijken, zien we dat die keten complex is en heel dikwijls onfair voor de persoon achter de koffieboon – de koffieboer.  Voor veel boeren is het immers erg moeilijk om een stabiel en leefbaar inkomen uit de koffieteelt te verkrijgen. Bovendien stellen we ook vast dat slechts 10% van de totale verkoopwaarde van koffie in de winkel, bij de boeren en lokale verwerkers in het land van oorsprong blijft. Dit moet beter kunnen…

Hoe Fairtrade werkt in de koffiesector

  • Fairtrade minimumprijs: Als koffieboeren Fairtrade gecertificeerde koffie verkopen, betekent dit dat ze gegarandeerd en minimumprijs krijgen als vangnet tegen zware marktprijsdalingen.
  • Democratische coöperaties: Bovendien ondersteunt Fairtrade de boeren bij het opzetten van een coöperatie. Een collectieve en democratische structuur zorgt ervoor dat de kleinschalige boeren op een efficiëntere manier kunnen investeren in middelen om de productiviteit te verhogen (meststoffen bijvoorbeeld) en in machines en infrastructuur om de koffie te verwerken van kers tot boon. De coöperatieve zorgt er ook voor dat koffieboeren een sterkere commerciële positie hebben in de handel.
  • Fairtrade premie: Bovenop de verkoopprijs, ontvangen de coöperatieven ook een Fairtrade premie. Ze beslissen zelf hoe ze deze middelen investeren in de coöperatieve. Daarnaast wordt een deel van de premie meestal ook uitgekeerd als een soort cash bonus voor de producenten zelf. In 2016 betaalden de wereldwijde aankopers van Fairtrade koffie in totaal meer dan 70 miljoen euro premie aan de ongeveer 500 Fairtrade koffiecoöperatieven, die meer dan 800.000 boeren vertegenwoordigen.
  • Strenge milieunormen:  Zo mag bijvoorbeeld de biodiversiteit en bebossing niet aangetast worden, en moeten de coöperatieven ook investeren om het water, dat soms intens gebruikt wordt in het ontpulpen en fermenteren van de koffie, te zuiveren en hergebruiken.

De weg die koffie aflegt

De koffiebonen leggen een lange weg af van producent tot consument. De bonen worden lokaal verwerkt tot groene bonen en voor het overgrote deel geëxporteerd. Daarna worden de groene bonen in het land van consumptie geroosterd en grotendeels verwerkt tot gemalen koffie, oploskoffie, pads, capsules,… vooraleer ze in de winkels bij de consument belanden.

Fairtrade koffie is niet alleen in alle mogelijke vormen terug te vinden in de rekken van de Belgische supermarkten, maar ook op heel wat werkvloeren  of scholen.  

Koffieproducenten

Quetzaltenango is de tweede stad van Guatemala en staat ook bekend als Xela. Midden in een groene, met vulkanen bestrooide streek, ligt de stad op een hoogte tot 2.330 meter. De natuur is er weelderig en gul. Net als de Guatemalteken zelf. Zij hebben een uitzonderlijk talent om hun land naar waarde te schatten, inclusief al z’n smakelijke producten en gerechten. De Guatemalteken hebben een neus voor goede dingen, zoals koffie. Dit is het verhaal van FECCEG, een coöperatie van biologisch en Fairtrade gecertificeerde koffieproducenten. Wij gingen er langs in maart 2020, samen met Delhaize die bij deze coöperatie zijn koffie haalt voor het gamma Latitude 28.